ความสัมพันธ์ระหว่งสิ่งมีชีวิตต่างชนิด

ความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตต่างชนิด (Interspecific relationship)
สิ่งมีชีวิตต่างชนิดมีกระบวนการดำรงชีวิตที่แตกต่างกัน  ส่งผลให้มีความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตแตกต่างกัน  พอจะสรุปได้
ดังนี้ คือ
1.  สมานชีวิน (Symbiosis) : เป็นการอยู่ร่วมกันที่ฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งหรือทั้งสองฝ่ายได้
รับประโยชน์  โดยไม่มีฝ่ายใดเสียประโยชน์เลย
1.1 ภาวะพึ่งพากัน (Mutualism)  การอยู่ร่วมกันของสิ่งมีชีวิต โดยที่แต่ละฝ่ายเรียกว่าคู่อยู่พร้อม (Symbiont)
หรือคู่หุ้น (Partner) ต่างได้รับประโยชน์
ตัวอย่าง
สาหร่ายสีเขียว Chlorella vulgaris ที่อาศัยในเนื้อเยื่อของไฮดราสีเขียว Chlorohyara viridissima
1.2 ภาวะอิงอาศัยหรือเกื้อกูล (Commensalism) คือ การอยู่ร่วมกันของสิ่งมีชีวิตตั้งแต่ 2 ชนิดขึ้นไป โดยฝ่ายหนึ่งได้รับประโยชน์เรียกว่าตัวอิงอาศัย (Commensal) แต่อีกฝ่ายหนึ่งไม่ได้แต่ก็ไม่เสียประโยชน์ เรียกว่า ตัวให้อาศัย (host)
ตัวอย่าง
เพรียงหินเกาะอยู่บนกระดองเต่า ปู หรือเปลือกของแมงดงทะเล
2. สภาวะตรงข้าม หรือ สภาวะปฏิปักษ์ (Antagonism) : ภาวะการอยู่ร่วมของสิ่งมีชีวิต โดยที่ฝ่ายหนึ่ง
หรือทั้งสองฝ่ายเสียประโยชน์
1.1 ภาวะปรสิต (Parasitism) เป็นภาวะที่ฝ่ายหนึ่งเบียดเบียนอีกฝ่ายหนึ่งโดยการเกาะกิน 
ตัวอย่าง          
หมัดสุนัขที่จะมีชีวิตอยู่กับสุนัขเท่านั้น
1.2 การล่าเหยื่อ (Predation) เป็นการอยู่ร่วมกันโดยฝ่ายหนึ่งเรียกว่า ผู้ล่าเหยื่อ (Predator) สังหารหรือกัดกินฝ่ายหนึ่งที่เรียกว่าเหยื่อ (Prey) เพื่อเป็นอาหาร
ตัวอย่าง
ปลากินเนื้อกินปลาชนิดอื่น ๆ เช่น ปลาช่อนกินปลากระด
ี่1.3 ภาวะมีการหลั่งสารห้ามการเจริญ (Antibiosis) เป็นการอยู่ร่วมกันระหว่างสิ่งมีชีวิต ที่ฝ่ายหนึ่งไม่ได้รับประโยชน์แต่อีกฝ่ายหนึ่งเสียประโยชน์ ซึ่งเกิดจากสิ่งมีชีวิตที่สกัดสารที่มีผลต่อการดำรงชีวิตของสิ่งมีชีวิตชนิดอื่น สารดังกล่าวเรียกว่า “สารปฏิชีวนะ หรือสารยับยั่ง”
ตัวอย่าง
รา Penicilium notalum. สกัดสารเพนนิซิลลิน (Penicillin) ออกมายับยั้งการเจริญเติบโตของแบคทีเรีย Sclerotium s.p.
1.5 Amensalism เป็นการอยู่ร่วมกันที่ฝ่ายหนึ่งส่งผลกระทบโดยทางอ้อมต่ออีกฝ่ายหนึ่ง
ตัวอย่าง
 ต้นไม้ใหญ่บังแสงพืชขนาดเล็กที่อยู่ใต้ต้นไม้ดังกล่าว
1.6 การแข่งขัน (Competition) เป็นการอยู่ร่วมกันระหว่างสิ่งมีชีวิตที่ต่างฝ่ายต่างเสียประโยชน์อันเป็นผลมาจาก
การแก่งแย่งสิ่งที่ต้องการร่วมกัน
ตัวอย่าง
 เพรียงหินแย่งพื้นที่เกาะกับหิน
3. สภาวะเป็นกลาง (Neutralism) : เป็นการอยู่ร่วมกันโดยไม่มีฝ่ายใดได้เปรียบหรือเสียเปรียบให้แก่กัน
4.  ภาวะมีการย่อยสลาย (Saprophytism) : เป็นความสัมพันธ์สิ่งมีชีวิตอาศัยซากของ
สิ่งมีชีวิตอื่น โดยการย่อยสลายซากให้เป็นสารอินทรีย์แล้วจึงดูดซึมเข้าสู่ร่ายกาย
ตัวอย่าง
เห็ด รา และแบคทีเรียบางชนิด

ที่มา :   ศิริพรต พลสิทธุ์, 2531.  ชีวิตกับสิ่งแวดล้อม.  ดี.ดี.บุ๊คสโตร์ : กทม. 215 หน้า