พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช  เสด็จพระราชสมภพ  เมื่อวันจันทร์  เดือนอ้าย  ขึ้น ๑๒ ค่ำ  ปีเถาะ  
นพศก จุลศักราช ๑๒๘๙   ตรงกับวันที่ ๕ ธันวาคม พุทธศักราช ๒๔๗๐ ณ โรงพยาบาลเมานท์ออเบอร์ (Mount Auburn)  เมืองเคมบริดจ์  (Cambridge)  รัฐแมสสาชูเซตต์ (Massachusetts)สหรัฐอเมริกา   มีพระนามในชั้นเดิมว่า พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าภูมิพลอดุลยเดช  เป็นพระราชโอรสพระองค์เล็กในสมเด็จพระราชบิดา เจ้าฟ้ามหิดลอดุลยเดช กรมหลวงสงขลานครินทร์ และสมเด็จพระราชชนนีศรีสังวาลย์  ซึ่งภายหลังทั้งสองพระองค์ได้รับการเฉลิมพระนามาภิไธยเป็นสมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก และสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี
          -  มีพระเชษฐาภคินี  คือสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอเจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา  กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์   ประสูติเมื่อวันที่ ๖ พฤษภาคม พุทธศักราช ๒๔๖๖  ณ กรุงลอนดอน ประเทศอังกฤษ
         -   และสมเด็จพระบรมเชษฐาธิราช   คือ   พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดลพระอัฐมรามาธิบดินทรเสด็จพระราชสมภพ เมื่อวันอาทิตย์ที่ ๒๐ กันยายน พุทธศักราช ๒๔๖๘  ณ  เมืองไฮเดลเบิร์ก(Heidelburg)    สหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมัน 
     พุทธศักราช   ๒๔๗๑  พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว   ได้โดยเสด็จสมเด็จพระบรมราชชนก    ซึ่งทรงสำเร็จการศึกษาปริญญาแพทย์ศาสตร์บัณฑิตเกียรตินิยม  จากมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด      สหรัฐอเมริกากลับมาประเทศไทย ประทับ ณ
วังสระปุทม  เมื่อพระชนมายุได้ไม่ถึง ๒ พรรษา   สมเด็จพระบรมราชชนกได้สวรรคต ในวันที่ ๒๔ กันยายน พุทธศักราช ๒๔๗๒   
     เมื่อพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร เสด็จขึ้นครองราชย์เมื่อพุทธศักราช ๒๔๗๗     พระบาทสมเด็จพระสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงได้รับพระมหากรุณาโปรดเกล้าฯ สถาปนาขึ้นเป็นสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอเจ้าฟ้าภูมิพลอดุลยเดช พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงเข้ารับการศึกษาเบื้องต้นที่โรงเรียน มาแตร์ เดอี ถนนเพลินจิต กรุงเทพฯ เมื่อพุทธศักราช ๒๔๗๕ ในปีต่อมา  ได้โดยเสด็จพระบรมราชชนนี  พระเชษฐภคินี และสมเด็จพระบรมเชษฐาธิราช ไปประทับ ณ เมืองโลซานน์ ประเทศสวิสเซอร์แลนด์  และทรงเข้าศึกษาชั้นประถมศึกษาที่โรงเรียนเมียร์มองต์ (Ecole Miexemont) เมืองโลซานน์    ต่อมาในวันที่ ๑๑ กันยายน พุทธศักราช ๒๔๗๘  ทรงย้ายมาศึกษาในชั้นประถมศึกษาและมัธยมศึกษาที่โรงเรียน เอกอล นูแวล เอดลา ซืออิส โรมองค์     (Ecole Nouvelle de la SuisseRomande) เมืองแชลลี ซูร โลซานน์   (Chally sur-Lausanne)    จากนั้นทรงเข้าศึกษาและได้รับประกาศนียบัตรทางอักษรศาสตร์บาเชอเลียร เอสแลตรส์ (Bachelier es lettres) จากโรงเรียน ยิมนาส คลาสสิคกังโตนาล (Gymnase Classique Cantonal) แห่งเมืองโลซานน์  เมื่อพุทธศักราช ๒๔๘๑